Asya Baharı dalga dalga yayılıyor: Halk sokağa döküldü
Son dört yılda Güney Asya’da halkın öfkesini yansıtan üç büyük hareket, bölgedeki siyasi istikrarları sarstı ve üç ülkede önderlerin misyondan ayrılmasına yol açtı.
2022 yılında Sri Lanka’da başlayan ekonomik kriz ve hükümet siyasetlerine karşı kitlesel protestolar, halkın sabrını taşırdı. Ülke genelinde düzenlenen şovlar sonucunda periyodun cumhurbaşkanı vazifesini bırakmak zorunda kaldı.
Ardından 2024 yılında Bangladeş’te benzeri bir öfke patlaması yaşandı. Yolsuzluk ve ömür şartlarındaki artan zorluklara reaksiyon olarak sokaklara dökülen halk, kitlesel protestoların akabinde hükümetin istifasına yer hazırladı.
Bu hafta ise Nepal’de halkın öfkesi doruğa ulaştı. Başşehir Katmandu ve öbür büyük kentlerde binlerce kişi sokaklara çıkarak hükümeti protesto etti. Ağır baskı ve kitlesel reaksiyonlar sonucu Nepal Başbakanı, yalnızca bir gün içinde misyonundan istifa etmek zorunda kaldı.
Güney Asya’da artan halk hareketlerinin, önümüzdeki devirde bölgesel siyasi istikrar üzerinde değerli tesirler yaratması bekleniyor.
Her üç protesto da bir ‘kıvılcımla’ başladı lakin sonunda iktidara ve kökleşmiş siyasi seçkinlere karşı geniş çaplı bir reddiyeye dönüştü. Ortak nokta, yolsuzluk, ekonomik eşitsizlikler ve idareden umudunu kesen halkın öfkesi oldu.
NEPAL’DE GENÇLERİN ÖNCÜLÜĞÜNDE PROTESTOLAR: BAŞBAKAN OLİ İSTİFA ETTİ
Nepal’de pazartesi günü gençlerin öncülüğünde başlayan protestolar, hükümetin toplumsal medya platformlarını yasaklamasıyla alevlendi. Halk, siyasi önderlerin çocuklarının lüks ömür sürmesine öfkelenirken, geniş kesitler işsizlik, ekonomik meseleler ve yolsuzlukla uğraş ediyordu.
Olaylarda en az 19 kişi öldü. Göstericiler parlamento binasını, cumhurbaşkanlığı konutunu ve birtakım bakanların konutlarını ateşe verdi. Baskılara dayanamayan Başbakan Khadga Prasad Oli toplumsal medya yasağını geri çekti ve istifasını açıkladı. Fakat yeni hükümet kurulana dek misyonunu sürdürmeye devam edecek.
Nepal’de 2015’te yürürlüğe giren yeni anayasanın akabinde başbakanlık koltuğu sık sık el değiştiriyor. 2006’da monarşinin sona ermesinden bu yana siyasi istikrarsızlık kronikleşmiş durumda.
BANGLADEŞ VE SRİ LANKA
Bangladeş’te geçen yıl temmuz ayında öğrencilerin öncülük ettiği protestolar, kamu hizmetlerinde liyakata dayalı iş imkânlarının kısıtlanmasına reaksiyonla başladı. Şiddetlenen şovlar yüzlerce kişinin vefatıyla sonuçlandı ve Başbakan Pir Hasina ülkeyi terk etti. Yerine Nobel ödüllü Muhammed Yunus’un başkanlık ettiği süreksiz hükümet geldi. Lakin bir yıl sonra ülke hâlâ siyasi düzensizlik ve şiddet olaylarıyla boğuşuyor.
Sri Lanka’da ise 2022’de Rajapaksa ailesine karşı kitlesel protestolar, iktidarı devirdi. Akabinde Marksist fikre sahip olduğunu söyleyen siyasetçi Anura Kumara Dissanayake cumhurbaşkanı seçildi. Yolsuzlukla uğraş ve ömür standartlarını düzgünleştirme kelamı verdi. Lakin ortadan geçen bir yılda ülkenin ekonomik krizi, borç meseleleri ve insan hakları ihlalleri devam ediyor.
GÜNEY ASYA’DA KRİZ BÜYÜYOR
Protesto dalgası sadece Nepal ile hudutlu kalmıyor; bölgedeki öbür ülkeler de etkileniyor. Endonezya’da geçen hafta, artan hayat maliyetleri ve siyasetçilerin ayrıcalıklı ömürlerine karşı başlayan şovlarda en az yedi kişi hayatını kaybetti. Yaşanan kriz sonrası hükümet, birtakım bakanlık takımlarında değişikliğe gitmek zorunda kaldı.
Myanmar’da ise 2021’deki askeri darbenin akabinde devam eden iç savaş, ülkedeki siyasi ve toplumsal tansiyonu derinleştiriyor.
Chicago Üniversitesi’nden Güney Asya uzmanı Paul Staniland, Nepal’de yaşanan olayları değerlendirirken, bölgedeki bu gelişmelerin “yeni bir istikrarsız siyaset devrinin habercisi” olduğunu vurguladı.
Odatv.com
