500 milyar dolarlık dev yatırım tehlikede
ABD ile Güney Kore ortasında yıllardır güçlenen ekonomik alakalar, Atlanta yakınlarındaki Georgia eyaletinde yaşanan dramatik bir baskınla krize sürüklendi. ABD Göçmenlik ve Gümrük Koruma (ICE) grupları, birkaç gün evvel Hyundai ve LG Energy’nin ortak yatırımlarıyla kurulan tesislere operasyon düzenledi. Yaklaşık 750 kişi gözaltına alındı; bunların 300’den fazlasının Güney Kore vatandaşı olduğu açıklandı.
Operasyonun çabucak akabinde Güney Kore hükümeti devreye girerek, gözaltına alınan çalışanların hür bırakılması için ABD makamlarıyla temas kurdu. Fakat taraflar ortasında şimdi somut bir ilerleme sağlanamadı. Baskın, sırf çalışanların değil, iki dev şirketin ABD’deki devasa yatırımlarının geleceğini de direkt tehdit eden bir gelişme olarak bedellendiriliyor.
500 MİLYAR DOLARLIK DEV PLAN TEHLİKEDE
Hyundai ile LG Energy, ABD ile imzaladıkları 350 milyar dolarlık ticaret mutabakatı ve 150 milyar dolarlık direkt yatırım kapsamında, elektrikli araç (EV) pazarına yönelik stratejik atılımlarını hızlandırmıştı. Georgia’daki MESKEN batarya fabrikasının açılışı, ABD’nin güç dönüşüm amaçlarının de merkezinde yer alıyordu. Lakin baskının akabinde şirketler, açılışı süresiz olarak erteledi.
Hyundai, çalışanlarının ABD’ye yapacağı tüm iş seyahatlerini yasaklarken, LG Energy de tesis planlarını askıya aldı. Kararın yalnızca iki şirketi değil, Hyundai’nin bağlı kuruluşu Kia Corp.’un üretim planlarını ve pil tedariğine bağımlı başka global araba markalarını da direkt etkileyeceği öngörülüyor.
DİPLOMATİK GÖRÜŞMELER ÇIKMAZA GİRDİ
Krizin zamanlaması da dikkat cazibeli. Baskın, Güney Kore’nin yeni Cumhurbaşkanı Lee Jae-myung ile ABD Başkanı Donald Trump’ın Seul’de gerçekleştirdiği işbirliği tepesinden yalnızca iki hafta sonra geldi. Kelam konusu dorukta güç ve otomotiv yatırımları öne çıkarılmış, iki ülke ilgilerinde “stratejik ortaklık” vurgusu yapılmıştı.
Washington ile Seul ortasındaki diplomatik temaslar sürerken, şimdi bir sonuç çıkmadı. Güney Kore Dışişleri Bakanlığı kaynakları, “İş gücüne yönelik bu ani müdahale, karşılıklı itimadı sarsıyor. Yatırımların geleceğini garanti altına alacak güvenlik sistemleri kurulmalı” değerlendirmesinde bulundu.
YATIRIMCILARDA PANİK, PAYLARDA DALGALANMA
Baskın, Güney Kore finans piyasalarında da sert yankı buldu. LG Energy payları yüzde 0,2 artışla günü kapatsa da, Hyundai yüzde 0,7 bedel kaybetti. Yatırımcılar, ABD’deki dev yatırımların kârlılığına ait artan riskler karşısında temkinli bir tutum aldı.
Life Asset Management Inc. Baş Yatırım Sorumlusu Kang Dae-Kwun, “ABD’de artan enflasyon nedeniyle yatırım getirileri aslında düşüşteydi. Artık de işe alım ve işgücüyle ilgili yasal pürüzler devreye giriyor. Bu dava, Koreli şirketlerin ABD’den kâr elde etmesinin ne kadar zorlaştığını ortaya koyuyor” dedi.
Trump ise hususla ilgili yaptığı kısa açıklamada, tüm işletmeleri “ABD göçmenlik maddelerine hürmet göstermeye” çağırdı. Lakin bu açıklama, Güney Koreli şirketlerdeki meçhullüğü gidermek yerine daha da artırdı.
OTOMOTİV KESİMİNDE GLOBAL RİSKLER
Krizin tesirleri sırf Hyundai ve LG ile hudutlu değil. Elektrikli araç üretiminde bataryalara büyük ölçüde bağımlı olan global araba üreticileri de tedarik zincirinde aksaklıklar yaşayabileceği telaşı taşıyor.
Yuanta Menkul Değerler analisti Anna Lee, hazırladığı raporda, “Kurulum ve deneme üretimi evresinde kritik vazifelerde bulunan uzmanların işten ayrılması, 2026’dan itibaren seri üretimin imkânsız hale gelmesine yol açabilir” değerlendirmesini yaptı. Lee, vize sıkıntıları ve diplomatik tahlil beklentileri nedeniyle en az bir yıllık gecikmenin kaçınılmaz olduğunu öne sürdü.
GÜNEY KORE ŞİRKETLERİ TEDİRGİN
Hyundai ve LG’nin attığı adımlar, bölümdeki öbür Güney Koreli devlerin de reflekslerini değiştirmesine yol açtı. Samsung Electronics, daha mayıs ayında çalışanlarına ABD’deki iş seyahatlerini iki haftayla sınırlama mecburiliği getirmişti. Artık bu tedbirlerin daha da sertleştirilmesi gündemde.
Sektör uzmanlarına nazaran, baskın sadece göçmenlik maddelerinin katı uygulanmasının bir sonucu değil, birebir vakitte ABD’nin stratejik yatırımlar konusunda kendi iş gücü piyasasını müdafaa atılımı olarak da okunabilir. Bu ise Güney Koreli şirketlerin “ABD merkezli büyüme stratejisi”ni kökten sarsabilecek nitelikte.
SÜREÇ MERAKLA BEKLENİYOR
Şu anda tarafların önünde iki mümkünlük bulunuyor: Ya diplomatik görüşmeler süratle sonuçlanacak ve gözaltındaki çalışanlar özgür bırakılarak projeler kaldığı yerden devam edecek, ya da kriz, Güney Kore’nin en büyük global yatırımlarından birini çöküşün eşiğine getirecek.
Şirketlerin ve hükümetin kritik atılımları önümüzdeki haftalarda netleşecek. Lakin tablo şimdiden, milyarlarca dolarlık yatırımların geleceği konusunda belirsizliğin ağır bastığını gösteriyor.
