Yerli geri vitese taktı, ABD’li dev gaza bastı
Türkiye otomotiv pazarında ağustos ayı satışlarına Tesla damga vurdu. Avrupa’da son devirde sert pazar kaybı yaşayan Tesla, ağustos ayında Türkiye araba pazarında ikinci sırada yer aldı. Geçen ay tüm yerli modelleri geride bırakan Tesla, toplam araba satışlarından yüzde 10,6 hisse aldı.
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği’nin (ODMD) bilgilerine nazaran, ağustos ayında araba ve hafif ticari araç satışları, yıllık bazda yüzde 12,7 artarak 101.650 adet oldu. Bu periyotta, araba satışları yıllık yüzde 18,7 artarak 82.215 olurken, hafif ticari araç satışları yüzde 6,7 daralarak 19.435 adette kaldı.
AVRUPA İLE BİREBİR FİYATA SATILIYOR
Ağustos ayında Renault, 8.124 adedi yerli olmak üzere toplamda 9.561 adetle en çok araba satan birinci marka olurken, ikinci sırada 8.730 adetle Tesla geldi. Tesla, toplam araba satışlarında ikinci marka olsa da tüm yerli üretim modelleri solladı. Türkiye’nin ulusal arabası Togg ise ağustos ayında 1.249 araç sattı. Böylelikle Tesla, Togg’dan 7 kat fazla satış yapmış oldu.
ABD’li markanın satış rekoru kırmasındaki en büyük etkenlerin başında talebin öne çekilmesinin yanı sıra öbür birçok markanın bilakis, Avrupa ile neredeyse tıpkı fiyata pazara sunulması geliyor. Tesla, Türkiye’de ABD ve Çin’den ithal edilen araçlara yönelik yüksek vergi duvarını aşmak için yalnızca Berlin’de üretilen Model Y’yi pazara sunuyor. Tesla Model Y’ler Almanya’daki Giga Berlin tesisinde üretildiği için Gümrük Birliği’nden faydalanıyor; ek gümrük vergisi uygulanmıyor. Bu sayede Türkiye fiyatları Almanya’ya epeyce yakın kalıyor. Almanya’da 47 bin 278 Euro olan araç, Türkiye’de yüzde 25 ÖTV dilimine giriyor ve KDV dahil yaklaşık 2 milyon 359 bin TL başlangıç fiyatı ile pazara sunuluyor. Model Y’nin vergisiz fiyatı ise 1 milyon 532 bin TL. Tesla arabaların ağustos ayı ithalatına ödenen bedel ise yaklaşık 325 milyon dolar oldu.
YERLİ HİSSESİ YÜZDE 4 AZALDI
Nasıl Bir İktisat Gazetesi’nden Aysel Yücel’in haberine nazaran, temmuz ayı sonunda yürürlüğe giren yeni ÖTV düzenlemesi, pazarda istikrarları değiştirmiş, birtakım modellere artırım gelirken birtakım yerli modellerde ise indirim olmuştu. Buna paralel yerli araçlara talep artışı yaşanırken, ağustos ayında yerli hissesinde artış bekleniyordu. Tesla’nın yükselişiyle beklentilerin tersine ağustos ayında yerli araçların hissesi yaklaşık 4 puan düşerek 26,9’a geriledi. Geçen ay 82.215 adet araba satışı yapılırken, bu araçların 22.099 adedini yerli modeller oluşturdu. İthal araçlar ise 60.116 adetle pazardan 73,1 hisse aldı.
PAZAR REKORA KOŞUYOR
Türkiye araba ve hafif ticari araç satışları, 2025 yılı Ocak-Ağustos devrinde bir evvelki yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 7,24 oranında artarak 817.345 adet olarak gerçekleşti. Araba satışları, 8 ayda geçen yıla nazaran yüzde 8,05 artarak 654.413 adet, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 4,1 artarak 162.932 adet oldu. Bölüm temsilcileri, son çeyrekteki kampanyaların da tesiriyle yılsonunda pazarın 1,3 milyon adete yakın satışla rekor tazeleyebileceğini belirtiyor.
VERGİ AVANTAJI VE BAYİSİZ SATIŞ, TESLA’YI REKABETTE ÖNE ÇIKARDI
Otomotiv data ve tahlil şirketi Cardata’nın Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, Tesla’nın ağustos ayında rekor satışa imza atmasının nedenlerini şöyle sıraladı:
1- Gümrük Birliği ve Berlin üretimi avantajı: Tesla Model Y’ler Almanya’daki Giga Berlin tesisinde üretildiği için Gümrük Birliği’nden faydalanıyor; ek gümrük vergisi uygulanmıyor. Bu sayede Türkiye fiyatları Almanya’ya epeyce yakın kalıyor.
2- Çinli rakiplere uygulanan ek vergiler: Çin menşeli elektrikli araçlara Türkiye’de yaklaşık yüzde 40 ek gümrük vergisi uygulanıyor. Tesla bu vergiden muaf olduğu için fiyat/performans açısından daha cazip hale geliyor.
3- ÖTV oranındaki değişiklikler ve öne çekilen talep: Temmuz 2025’te elektrikli araçlarda ÖTV oranları yükseldi. Tüketiciler bu artıştan evvel siparişlerini hızlandırdı, Tesla’nın toplu teslimat modeliyle birleşince satışlar ağustosta tepe yaptı.
4- Şarj altyapısının süratle genişlemesi: Türkiye’de süratli şarj istasyonlarının sayısının artması, elektrikli araç kullanımını kolaylaştırıyor ve Tesla üzere markaların satışlarını destekliyor.
5- Yüksek marka algısı ve teknoloji liderliği: Tesla, ileri düzey batarya teknolojisi, otonom sürüş özellikleri ve yenilikçi yaklaşımıyla tüketicilerin gözünde “yüksek teknoloji” algısı oluşturuyor. Bu da markaya talebi güçlendiriyor.
6- Bayi sistemiyle çalışmaması: Tesla, Türkiye’de klasik bayi ağı kurmadan direkt satış modeliyle çalışıyor. Ortada bayi kâr marjı olmadığı için fi yatlar nispeten daha rekabetçi kalıyor.
7- Döviz bazlı fiyatlama stratejisi: Tesla, Avrupa genelinde fiyatlarını Euro bazlı belirliyor. Türkiye’deki Model Y fi yatları da direkt Avrupa fiyat siyasetine bağlı olduğu için kur dalgalanmalarına karşın öteki markalara kıyasla daha öngörülebilir kalıyor.
8- Devlet teşvikleri ve yatırım algısı: Tesla, Giga Berlin üretimi sayesinde yerli üretim sayılıyor ve Çinli markalara uygulanan ek vergiye takılmıyor. Ayrıyeten Türkiye’de elektrikli araçlara sağlanan düşük MTV avantajı, kullanıcıların toplam sahip olma maliyetini düşürüyor.
9- Yüksek ikinci el kıymeti: Tesla modelleri, öteki elektriklilere kıyasla yüksek ikinci el kıymeti koruyor. Bilhassa Model Y’nin talebi yüksek olduğu için 2. el piyasasında fi yatlar daha stabil; bu da tüketiciler için cazibeyi artırıyor.
