23 Nisan öncesi tablo vahim: Her dört çocuktan biri çalışıyor
Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 2024 dataları, ülkedeki çocukların karşı karşıya olduğu tehditleri bir kere daha gözler önüne serdi. Çocuk nüfusu giderek azalırken, çocuk personelliği oranı artıyor. Beş yaşındaki çocukların okullaşma oranı düşerken, aşılama oranları da geriliyor. Gelir yetersizliği nedeniyle çocuklar beslenemiyor, yeni kıyafet alamıyor, tatile gidemiyor. Öte yandan, iş cinayetlerinde hayatını kaybeden çocukların sayısı da artıyor.
Açıklanan bilgilere nazaran Türkiye’de çocuk nüfusun oranı azalmaya devam ediyor. Birleşmiş Milletler’in tarifine nazaran 0-17 yaş kümesini kapsayan çocuklar, 2024 yılı sonunda Türkiye’de toplam nüfusun yaklaşık dörtte birini oluşturdu. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına nazaran, 2024 yılı sonu prestijiyle, Türkiye nüfusu 85 milyon 664 bin 944 kişi iken bunun 21 milyon 817 bin 61’ini çocuklar oluşturdu. Çocuk nüfus oranının 2030 yılında yüzde 22,1, 2040 yılında yüzde 17,9, 2060 yılında yüzde 16,9, 2080 yılında yüzde 15,2 ve 2100 yılında yüzde 14,5 olacağı öngörüldü. Çocuk nüfusun yüzde 51,3’ünü erkek çocuklar, yüzde 48,7’sini kız çocuklar oluşturdu.
DÖRT YILDA 377 BİN ÇOCUK EMEKÇİ EKLENDİ
2024’te 15-17 yaş kümesindeki 3 milyon 894 bin çocuğun 970 bini, yani her dört çocuktan biri, kayıtlı personel olarak çalıştı. Buna ek olarak 504 bin çocuk da mesleksel eğitim merkezleri (MESEM) kapsamında çalışıyor. Buna nazaran, 15-17 yaş ortasındaki çocukların işgücüne iştirak oranı 2023’e nazaran 2,8 puan artarak 2024’te yüzde 24,9’a yükseldi. Çocukların işgücüne iştirak oranı 2020’de yüzde 16,2’ye kadar gerilemiş 593 bin olmuştu. 4 yılda yüzde 8’lik artışla 377 bin çocuk daha emekçi olarak kayıtlara eklendi. 2022’de 707 bin olan işgücüne katılan çocuk sayısı 2023’te 853 bine yükselmişti. 2024’te ise bu sayı yüzde 24,9 yani 970 bin olarak gerçekleşti. Cinsiyete nazaran incelendiğinde ise işgücüne iştirak oranı oğlan çocukları için yüzde 35,6 kız çocukları için yüzde 13,7 oldu.
EĞİTİMDE DE DURUM VAHİM
Millî Eğitim Bakanlığı Örgün Eğitim İstatistiklerine nazaran, okul öncesi eğitim düzeyinde beş yaş net okullaşma oranı düştü. 2022/23 öğretim yılında yüzde 85 olan okullaşma oranı 2023/24 öğretim yılında yüzde 84,3 oldu. İlkokul düzeyinde net okullaşma yüzde 95, ortaokulda 91.5 ve ortaöğretimde ise yüzde 88 oldu. İlkokul tamamlama oranı 2023/24’te yüzde 98,7, ortaokulda yüzde 97,7, ortaöğretimde ise 81.2 oldu. Türkiye genelinde örgün eğitime devam eden öğrenci sayısı 18 milyon 710 bin 265 olurken bu öğrencilerin yüzde 51,3’ünü erkekler, yüzde 48,7’sini ise kız öğrenciler oluşturdu.
Ulusal Eğitim İstatistikleri Data Tabanı sonuçlarına nazaran, eğitim kademesi ve cinsiyete nazaran okul tamamlama oranları incelendiğinde, yıllara nazaran bir artış gözlendi. İlkokul tamamlama oranı 2018/’19 eğitim ve öğretim devrinde yüzde 98,6 iken bu oran 2023/’24 eğitim ve öğretim devrinde yüzde 98,7 oldu. Ortaokul tamamlama oranı 2018/’19 eğitim ve öğretim devrinde yüzde 97,7 iken bu oran 2023/’24 eğitim ve öğretim periyodunda yüzde 96,5 oldu. Ortaöğretim tamamlama oranı ise yüzde 68,1’den yüzde 81,2’ye yükseldi. Ortaöğretim okul tamamlama oranı cinsiyete nazaran incelendiğinde, 2023/’24 eğitim ve öğretim devrinde bu oranın erkek çocuklar için yüzde 79,4, kız çocuklar için yüzde 83,0 olduğu görüldü.
AŞILAMA ORANI GERİLEDİ
Doğum İstatistiklerine nazaran 2023 yılında canlı doğan bebek sayısı, 958 bin 408 oldu. Doğan bebeklerin 491 bin 361’i erkek, 467 bin 47’si ise kız oldu. Beşli karma aşı (DPT+IPV+Hib) 3 doz ile aşılama oranı 2022’de yüzde 99,5 iken 2023’te yüzde 98,8 oldu. 2021-2023 sonuçlarına nazaran doğuşta beklenen ömür müddeti, Türkiye geneli için 77,3 yıl olarak belirlendi. Bebek vefat suratı binde 10’a, 5 yaş altı mevt suratı ise binde 14,5’e yükseldi.
Ölüm ve mevt nedeni istatistiklerine nazaran 2022’de binde 9,2 olan bebek vefat suratı 2023’te binde 10 oldu. Doğumdan sonraki beş yıl içinde ölme mümkünlüğünü söz eden beş yaş altı mevt suratı da 2022’de binde 11,2 iken 2023’te 14,5’e çıktı. Mevt ve Mevt Nedeni İstatistiklerine nazaran 2023 yılında 1-17 yaş kümesinde çocuk vefatları en fazla, dışsal yaralanma ve zehirlenmeler nedeniyle oldu. Kelam konusu nedenle hayatını kaybeden 1-17 yaş kümesindeki çocuk sayısı, 2023 yılında 13 bin 43 oldu.
BU AY EN AZ BEŞ ÇOCUK ÇALIŞIRKEN ÖLDÜ
İşçi Sıhhati ve İş Güvenliği Meclisi datalarına nazaran geçen yıl 14 yaşında ve daha küçük 22, 15-17 yaş ortası da 49 çocuk ve genç personel ölmüştü. Bu yılın birinci üç ayında ise 16 çocuk personel hayatını kaybetmişti. Bu çocukların 4’ü 14 yaş ve altındaydı.
İSİG Meclisi bilgilerine nazaran, Nisan ayının birinci 18 gününde çok sayıda çocuk çalışırken ömrünü yitirdi ya da yaralandı. 2013 yılında en az 59 çocuk personel, 2014 yılında en az 54 çocuk emekçi, 2015 yılında en az 63 çocuk personel, 2016 yılında en az 56 çocuk personel, 2017 yılında en az 60 çocuk emekçi, 2018 yılında en az 67 çocuk personel, 2019 yılında en az 67 çocuk personel, 2020 yılında en az 67 çocuk personel, 2021 yılında en az 62 çocuk personel, 2022 yılında en az 62 çocuk personel, 2023 yılında en az 54 çocuk emekçi ve 2024 yılında en az 71 çocuk emekçi olmak üzere, 2013-2024 yılları periyodunda en az 742 çocuk personel hayatını kaybetti.
1 Nisan’da 17 yaşındaki Yakup Taşar, Antalya’da işyerinde intihar ederek ömrüne son verdi.
7 Nisan’da 17 yaşındaki Mehmet Özarslan, Kayseri’de çalıştığı kum ocağında iş makinesinin yağ bakımını yaparken Kızılırmak ırmağına düştü. Mehmet’in cansız vücudu bulundu.
13 Nisan’da 14 yaşındaki Suriyeli çocuk personel Yusuf Mısri, Konya Beyşehir’de sondaj kuyusu açılırken sondaj makinesi borusunun yerinden çıkarak yüzüne çarpması sonucu ömrünü yitirdi.
14 Nisan’da Niğde’de geri dönüşüm fabrikasında, kolunu makineye kaptıran 14 yaşındaki çocuk personel Abdurrahman Özkul hayatını yitirdi.
Son olarak dün lise son sınıf elektrik-elektronik kısmı özel eğitim öğrencisi Necip Fazıl Çırak Samsun Atakum’da stajyeri olduğu firmayla elektrik işleri yaptıkları inşaatta seyyar merdivenden 2. kattan 1. kata düşerek öldü.
ÇOCUKLAR KÂFİ BESLENEMİYOR
2024’te maddi yetersizlik nedeniyle çocukları yeni giysilere sahip olamayan hane halkı oranı yüzde 9,2, düzgün iki çift ayakkabı sahibi olamayan çocukların oranıysa yüzde 11,7. Maddi yetersizlikten günde en az bir sefer taze zerzevat ve meyve tüketimi yapamayan hane halkı oranı yüzde 10, çocukların yüzde 32,3’ü de günde en az bir et, tavuk yahut balık tüketemiyor. Çocukları için bir haftalık tatil masrafını karşılayabilen hane halkı oranı yüzde 51. Meskenden uzakta bir haftalık tatil yapamayan çocukların oranı yüzde 22,2. Yaşına uygun kitaplara ulaşamayan çocukların oranı yüzde 16,7 olurken, konutta ders çalışabileceği uygun bir yere sahip olmayan çocukların oranı yüzde 21,5.
