20 yılda 3 milyon hektar kayıp… Tarım arazileri ranta kurban
Türkiye’de tarım yerlerinin imara açılması, bilinçsiz kullanımı nedeniyle üretimden uzaklaşıyoruz. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Baki Remzi Suiçmez, çiftçinin fakirleştiği ortamda, kamu siyasetlerinin değişmesi gerektiğine işaret ederek, “Bütçede her şeyden tasarruf yapabilirsiniz, lakin tarımdan tasarruf yapılmaz” dedi.
Nefes Gazetesi’ne konuşan Suiçmez, bu yıl yaşanan don ve kuraklığın 22 milyar TL hasarı olduğunu vurgulayarak, “Tarım beklemez, üretim beklemez, Çiftçinin ziyanının karşılanması gerekiyor. Ziyan gören ağaçların tekrar randımana gelmesi için vakit lazım. Sulama, budama, gübreleme üzere akım işlerinin yapılması kural. Bu da yeni masraflar demek” dedi.
Yaşanan don olayları nedeniyle piyasadaki eserlerin fiyat artışına da değinen Suiçmez, şu tabirleri kullandı:
“Tarımsal üretici fiyat endeksi yüzde 50’ye çıktı. Üreticinin tarladaki enflasyonunda meyvelerdeki artış yıllık yüzde 202. Bu sayılar besin fiyatlarına yansıyor. Zati gereğince eser yok. Birinci 6 ayda ziraî ihracatımız yüzde 1.6 artarken ithalatımız yüzde 28 arttı. Meyve fiyatları yükselirken, ihracat da azalırken bunu yalnızca dona, kuraklığa bağlamamak lazım”
TZOB’a bağlı çiftçi sayısının 5.5 milyon lakin Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı 2.2 milyon civarı çiftçi olduğu paylaşan Suiçmez, çiftçilerin yarısının kayıtsız olduğunu vurguladı.
“YANLIŞTA ISRAR EDİLİYOR”
Son yıllarda imara açılan tarım yerlerinin oranının artmasına dair de konuşan Suiçmez, “2001-2020 yılları ortasında tarım alanlarının yüzde 12’si kaybedildi. 2001’de 26 milyon 350 bin hektar olan tarım yeri 2020’de 3 milyon 213 bin hektar düşüşle 23 milyon 137 bin hektara geriledi. Tarım toprakları işlenmez duruma geldi. Başta maden ve güç şirketleri için imara açılan arazi ölçüsü 3 milyon hektarın üzerinde. Bu ortamda, kendimize kâfi olduğumuz eserlerde de dışarıya bağımlı hale geleceğiz. İç piyasada fiyatlar yükselecek diye ihracat kısıtlaması yapmak ekim yapan üreticilerin önünü görememesi, alandan çekilmesine neden oluyor” dedi.
“ÇİFTÇİ ARTIK İŞİ DÖNDÜREMİYOR”
Çiftçinin borçlanmadan tarlayı ekemediğini belirten ZMO Başkanı, şunları söyledi:
“Türkiye’de tarımın önemli meseleleri var. Haziranda çiftçinin bankalardan kullandığı toplam kredi 1 trilyon 48 milyar lira. Geçen yıl, bu 691 milyar liraydı. Bunun üstüne özel dala ailelere borçları koyduğumuzda da 1.3 trilyon liraya çıkıyor. Kısa vadeli borçları artıyor. En kıymetlisi de takipteki kredi ölçüsü geçen yıl haziranda 2.5 milyar TL iken bu yıl haziranda 7.6 milyar liraya çıkmış.
Çiftçi artık işi döndüremiyor. Üretim borca bağımlı hale geldi. Takviye kural. 2024’te çiftçiye 135 milyar liralık bir toplam dayanak verilmişti. Aslında kanuna nazaran verilmesi gereken 615 milyar liraydı lakin verilmedi. Verilen takviyeler de geç ödendi. Artık 2026 bütçesi gündeme gelecek fakat tarıma tekrar kâfi dayanak verilmeyecek. Bunun faturası emekçiye, memura, çiftçiye kesiliyor. Dona dönük özel bir ek ziraî paket gerekiyor. Kuraklık önemli bir sorun. Bilhassa Konya ve Trakya’da önemli bir kuraklık var. Ayçiçeğinde yüzde 70 kayıp bekleniyor. Çayda 25 liralık fiyat açıklanmasına karşın Çaykur’un kota ve kontenjanları artıramaması nedeniyle fiyatlar 18-20 liraya kadar indi”
